Luke 12

Ya꞉sute Mena Netewa Tanaloma꞉ Tabo Da꞉kiyawaiya

Ma꞉t 10:26-27

1Tete idilo epo bilibilinomate Ya꞉suko uima꞉ daladabutiya iba꞉te mupuma꞉tiua꞉go pelamitiya, idite idi mupiamidanaki, idite idi mupiamidanaki, eba kunu wagelitiya. Ebe tetelo Ya꞉sute ebe waloma꞉tapi nanaliya, “La꞉ nanisiwale! Palowa baete a꞉ka꞉tuwa꞉ unamo demaiga, Pa꞉lisi tanebapino amama tanalo eba kunula. Ebema꞉ mako amama tanalote la꞉tamo akopemaigala꞉, mabu ebe amama tanalo ebe ibino mena netewa tanalola. 2Numa꞉la꞉, kebe itiole tanalate da꞉pola꞉na walone tetelo Godote kawokalilaemene, ega꞉walo waminaole tanalate da꞉pola꞉na walone epate kulamolema꞉na꞉. ^a 3Ebene la꞉le idoko tetelo da꞉kiyawawenakoma, epate wiyasiya alo tetelo kolowioma꞉na꞉, ega꞉walo moto gulo la꞉le gananalo degelawenakoma, ebe iyaiya tanaloma꞉ iba꞉te tabo madodo eba adipatelo epo bilibilinomatamo kawokalilaema꞉na꞉.”

La꞉ Poko Na꞉ka꞉tolema꞉wenama

Ma꞉t 10:28-31

4Ebene Ya꞉sute walo na꞉kegiya, “Naimano namutupiala꞉, nale la꞉tamo gemo, ape anakapulame iyatawaopi akotolelama꞉la꞉. Iba꞉te la꞉ danakapulametamene, iba꞉godolo elawo idite a꞉kitanamene la꞉imano uliyanano igilo kubailaema꞉. 5Ebema꞉ la꞉ poko na꞉ka꞉tolema꞉wenama? Ebe Godotela, la꞉ ebe na꞉tolemenala꞉, mabu ebegodolo elawo bitana epo anakapulamete Ela Opamo iyalekema꞉. Iyo, na nani tabo gemo, ebe kapiya na꞉tolemenala꞉!

6“Numa꞉la꞉, epate paibu piliyo olaola netewa toea maniamo uwateolo gelanaka ebe olaolano igilo kawokawoa꞉, wiyasiya Godote ebako da꞉peso ola kapiya a꞉ka꞉dodomatimene. 7Ega꞉walo me tanalo nanitabola, la꞉imano watono eke bilibilinomo Godote iyalo tetelo eka꞉la꞉mioliya, iyo, la꞉imano iyaiya tanalo ebete iyatawanomola. Ebema꞉ la꞉ woki bilibilima꞉ akoeda꞉oala꞉. Ebeno nilakapo olaolatamo nanitabolo bitana, wiyasiya ebeno nilakapo la꞉tamo kawonomoma꞉ eda꞉te ilukulina tetelo bitanamene!” ^b

Epono Ololo Apulo Ya꞉suko Awokalimi Tanalo

Ma꞉t 10:32-33; 12:32; 10:19-20

8Ebene Ya꞉sute walo na꞉kegiya, “Nale la꞉ analemata, kebe lumagite awokala degemene, ‘Na Ya꞉suko waloma꞉tadawala,’ na Epono Naniwite atumu Godokono nopopino ololo apulo kegemamo, ‘Me lumagi ebe naimano ekawila.’ 9Wiyasiya kebe lumagite na iyatawa꞉noma꞉ awokala degemene, na atumu Godokono nopopiatamo ebe iyatawa꞉noma꞉ ka꞉kegemamo.

10“Ega꞉walo kebe lumagite Epono Naniwino tanaloma꞉ odiyobo tabo da꞉kiyawaomene, Godote ebeno kuba egeboleme iyatawala, wiyasiya kebe lumagite Godokono Uliyanano osiyodilo tanaloma꞉ kubama꞉ degemene, Godote ebe kuba egebolemete a꞉ka꞉dodomatimene.

11“Ebema꞉ iba꞉te la꞉imano tanalo kanagilamelelametama꞉ Yu epono balidi ibilamole motamo la꞉ demagataletamene, ebe tetelo la꞉le gabamani dubu ega꞉walo kawokawo dubu epetapi iba꞉tamo kebako tabo kegelaema꞉ woki bilibilima꞉ akoeda꞉oala꞉, ma kunu, ‘Na beda꞉ tabo na꞉kegemo? Ega꞉walo na iba꞉tamo tabo keba kunu na꞉ka꞉wiyamo?’ ^c 12Numa꞉la꞉, Godokono Uliyanate ebe tetenomolo la꞉le iba꞉tamo da꞉kiyawaema ebe tabo la꞉ kiyatulaema꞉ta.”

Daedale Inamabu Bilibilinomagodawano Iyatulame Oi

13Ebene epo bilibilinomate Ya꞉suago da꞉pola꞉niya, lumagi idite ibino taneba magumulo ebetamo negiya, “Iyatulamedawa, naimano naniwi nana, aimano nabiwite atamo da꞉miyapaeami ebe inamabu bilibilinomo ebete wadenomamo nalabalemene.”

14Ya꞉sute ebetamo nowamiya, “Dubu, a꞉ma꞉ potele kanatiya nale la꞉imano tanalo anagiyamidadawama꞉ keda꞉ma꞉?” 15Ebene ebete epo bilibilinomatamo negiya, “La꞉ nanisiwale! Inamabu uwate ubi tanalote la꞉tamo akopemaigala꞉, mabu lumagite inamabu bilibilinomo eba uwatelo nanitabo igilo ebo a꞉kuimene.” ^d

16Ebene Ya꞉sute iyatulame oi idi iba꞉tamo ma kunu kiyawaiya, “Inamabu bilibilinomagodawa idite okolinami, ebeno opolo pali inamabuate kawonomamo apepeonamiya. 17Ebene ebe a꞉ka꞉tuwa꞉ ebeno wokilo negi, ‘Naimano pali inamabu alomono moto modobolo ka꞉pola꞉na꞉, ebema꞉ na beda꞉ tanalo na꞉kosiyodilomo? 18Oe! Na ma kunu kosiyodilomamo. Nale naimano pali inamabu alomono moto anabuilamete olioli moto kawokawo walo ka꞉ketemotemamo, ebene ebe moto magumamo naimano pali inamabu ega꞉walo kawokawo inamabu epetapi kalomomamo. 19Ebe tetelo nale naimano tepo magumulo kegemamo, ‘Na kawo dubunomola! Na kawokawo inamabu wadenomamo alomimo, ebema꞉ na ulama epetapi bilibilinomolo kodakoda woko osiyodiloa꞉no, na bae kena, elawo da꞉imi obo ka꞉ni, eba kunu kalakalago gito bokolinamo!’ ’ 20Wiyasiya Godote ebetamo negi, ‘A꞉ma꞉ daedale lumagilata! Ka꞉lo idokolo nale a꞉imano igilo kelaemamota, ebene a꞉ma꞉ a꞉ka꞉tuwa꞉ a꞉imano tanaloma꞉ dalomawenamiya ebe inamabu bilibilinomo potele na꞉kuwatemene?’”

21Ebema꞉ Ya꞉sute ebeno uwomu tabo ma kunu giya, “Lumagi a꞉ka꞉tuwa꞉ ebeno tanaloma꞉ inamabu dogodogokobi eba midililo wiyasiya ebeno tepo magumamo Godokono wadewade tanalo alomoa꞉no, ebe ebako daedale dawala.” ^e

Godoko Nanitabokobi Midi Tanalo

Ma꞉t 6:25-34

22Ebene Ya꞉sute ebe waloma꞉tapiatamo negiya, “Nale la꞉ analemata, la꞉imano ilukulio tanaloma꞉ woki bilibilima꞉ akoeda꞉onala꞉, iyo, la꞉le nao inamabu ega꞉walo pupuliono inamabu uwatema꞉ kawonomamo akomalagidilola꞉la꞉. 23Numa꞉la꞉, nao inamabu ega꞉walo pupuliono inamabu iba꞉te kawokawoma꞉ keda꞉ona꞉, mabu nao inamabute lumagitamo nanitabo igilo a꞉kikaemene, ega꞉walo pupuliono inamabuate atumu ebeno ape uwomua꞉ tetelo a꞉kowalubinamene. 24Ebema꞉ la꞉ owaowa olaolano tanalo nemalagidilala꞉, iba꞉te pali inamabu kamiona꞉ ega꞉walo iba꞉te pelamete naono pali inamabu ka꞉petapionakoa꞉, iyo, ibino pali inamabu alomono moto puliyala, wiyasiya Godote iba꞉tamo bae modobolo ikalamenako. Numa꞉la꞉, Godokono nilakapo nanitabolo bitana olaolatamo, wiyasiya ebeno nilakapo la꞉tamo kawonomoma꞉ eda꞉te ilukulina ilukulina tetelo bitanamene. 25Ebema꞉ la꞉ woki bilibilima꞉ akoeda꞉oala꞉. Lumagi ebe a꞉ka꞉tuwa꞉ ebeno a꞉e tete egela ida꞉mo keba kunu na꞉kiyatimene, ega꞉walo ebete ebeno igilo keba kunu na꞉kegeyageyaima꞉tepamene? Gabo puliyala, kitana꞉! 26Numa꞉la꞉ la꞉ la꞉imano igilo tete da꞉pesamo geyageyailama꞉tepalema꞉ modoboa꞉, ebema꞉ mabu keleka꞉ la꞉ iyaiya tanalo epetapima꞉ woki bilibilinomoma꞉ deda꞉wenama?

27“La꞉ me opono kaiyakaiyano tanalo nemalagidilala꞉, iba꞉te woko kosiyodilolena꞉ ega꞉walo pupuliono inamabu kosiyodilolena꞉. Nale la꞉ analemata, Kawo Elawodubu Solomonote inamabu bilibilinomagodawanomoma꞉ eda꞉nami, wiyasiya ebete wadewade tita꞉gono inamabu da꞉pupulinaki, ebe kalikuno titi me opono kaiyakaiyano wade titite nodoilina. 28Numa꞉la꞉, me opono uwagate ka꞉lo napepeuta, dumutu epate elamo kiyalekema꞉na꞉, wiyasiya Godote ebe nonoka inamabu tita꞉gonoma꞉ midilina, ebema꞉ ebete atumu la꞉tamo pupuliono inamabu modobolo bikalamenakoma꞉ta. La꞉ me tanalo wadenomamo iyatawaoa꞉no la꞉imano nanitabokobi midi tanalo Godotamo kawokawoa꞉! 29Ebema꞉ nao inamabu ega꞉walo obo nio tanaloma꞉ kawonomamo akomalagidilolenala꞉, ega꞉walo woki bilibilima꞉ akoeda꞉onala꞉. 30Me opo kawonomolo epate me inamabu woki bilibila꞉go olena, la꞉ wiyasiya eba kunu akowagelenala꞉, mabu ebe inamabu la꞉godolo modobolo pola꞉na꞉no, la꞉imano Nabiwite iyalo iyatawanako. 31Ebema꞉ la꞉ Godote Kawo Elawodawama꞉ deda꞉na ebe tanalo dopamo nowadiala꞉, ebene la꞉imano modoboa꞉ tetelo ebete la꞉imano iyaiya tanalo ulamelelametate la꞉tamo modobolo bikalamenakoma꞉ta.”

Godokono Unu Duliyomololo Inamabu Dogodogokobi Midili Tanalo

Ma꞉t 6:19-21

32Ebene Ya꞉sute walo na꞉kegiya, “La꞉ naimano sipi-goeogoeo taneba da꞉pesolata, ebema꞉ la꞉ akotoletoleala꞉! Godote Kawo Elawodawama꞉ deda꞉na ebe wade tanalo la꞉imano Nabiwi ubila la꞉tamo ikalaema꞉. 33Ebema꞉ la꞉ tolama꞉wete la꞉imano inamabu bilibilinomo maniamo na꞉midiola꞉wete nigologolopiatamo mani na꞉nikalamola꞉la꞉, iyo, la꞉ ebe gabodo olopoligoa꞉ mani gatele nosiyodilola꞉la꞉, ma kunu la꞉imano wadewade inamabuate Godokono Unu Duliyomololo ba꞉na꞉pola꞉lamenama꞉ta. Ebe inamabuate ebolo a꞉kolopoligoma꞉na꞉, iyo, pilo epate a꞉kuwatema꞉na꞉ ega꞉walo nopaiate a꞉kenalema꞉na꞉. ^f 34La꞉ nanisiwale! La꞉imano inamabuate kebolo da꞉pola꞉nama꞉na꞉ la꞉imano tepo magumuno woki atumu ebolo ka꞉na꞉pola꞉nama꞉na꞉.”

Olowiolo Ilukuli Tanalo

35Ebene Ya꞉sute walo na꞉kegiya, “La꞉ nanisiwale! Diyala, tanalo idite la꞉tamo da꞉ba꞉pemene, ebema꞉ la꞉imano kaliku pupuliawete nolosiyodilala꞉ ega꞉walo alo na꞉piala꞉. ^g 36Iyo, kawo dubuno wokopiate ebeno pe tanalo olowiolo keba kunu kemakopelene, modobola la꞉ eba kunu nilukuliniyala꞉. Numa꞉la꞉, ebe kawo dubute oli kamiyala꞉go kapiyama꞉ eda꞉te soliyomu baine da꞉pemene, ebeno wokopiate ebeno pe tanalo dolowima꞉na꞉ gigiyu kalakalago ebetamo gito ka꞉iyamidaema꞉na꞉. 37Ebene kawo dubute da꞉pemene ibino kalakala kawonomoma꞉ keda꞉mene, mabu iba꞉te ebetamo olowiolo eba ilukulinalo ebete ibi ebo pulame. Nale la꞉ analemata, ebete ibino olosiyodilo tanalo pulamelelamete ebete ebeno lubudino kaliku pepekanate ebe a꞉ka꞉tuwa꞉ iba꞉tamo wiya꞉ wokodawama꞉ eba pa꞉midilo, wokopiate ilukulite ebete iba꞉tamo wade bae ebo ka꞉pikalaemene. 38Diyala, kawo dubute sele tetelo da꞉ba꞉pemene o walo apuamo da꞉ba꞉pemaigamene, ebema꞉ wokopiate ebetamo eba olowionalo, ebete iba꞉tamo da꞉pemene iba꞉te kawonomamo kekalakalaoma꞉na꞉.

39“Ega꞉walo me tanalo idi na꞉kemalagidilala꞉. Moto namutudawate pilo lumagino pe tete diyatawamene ebete ebe teta꞉mo kolowionamene, mabu ebe ubia꞉nola pilo dawate ebeno motamo ka꞉popegama꞉. ^h 40Ebema꞉ la꞉ atumu nolosiyodilala꞉, mabu diyala, la꞉ olowioa꞉no eba ilukulinalo Epono Naniwite ebo da꞉ba꞉pemene.”

Mulo Wokodawa Ega꞉walo Daedale Wokodawa Ibino Tanalo

Ma꞉t 24:45-51

41Ebema꞉ Pitate Ya꞉sutamo negiya, “Kawodawa, a꞉ma꞉ me iyatulame oi a kapiyatamo kegeawa꞉ o epo bilibilinomatamola꞉ka꞉?”

42Wiyasiya Kawodawa Ya꞉sute negiya, “Namutudawatamo da꞉tuduwatanako ebe mulo wokodawano tanalo keba kunula꞉ka꞉? Nanitabola, woko namutudawate ebe lawete wokopi epetapi ulamedawama꞉ kiyatimene, ma kunu ebete ibino bae nao tetelo iba꞉tamo modobolo kikalamolemene. 43Ebene ebe mulodawate woko wadenomamo eba osiyodilonalo, ebeno namutudawate pete ebeno tanalo da꞉puimene, ebe wokodawate kawonomamo kekalakalamene. 44Na la꞉tamo nani tabo gemo, namutudawate ebe mulo wokodawano tanaloma꞉ atumu eba pekalakalalo, ebete ebe ebeno inamabu bilibilinomo ulamedawama꞉ kiyatimene. ⁱ

45“Wiyasiya ebe wokodawate kuba woki lawete ebeno tepo magumulo ma kunu degemene, ‘Naimano woko namutudawate tete geyageyadopolo nokolina, samamo kapena꞉,’ ebe tetelo ebete woko osiyodiloa꞉no ebeno namutudawano bae kawiya nate elawo da꞉imi obo ebo ka꞉nimene, ebema꞉ ebete daedalema꞉ eda꞉te wokopi dubu ega꞉walo kamiyale epetapi alukole ebo kowagilimene. 46Ebene ebe daedale wokodawate olowioa꞉no eba okolinalo ebeno namutudawano pe tanalo a꞉kiyatawamene. Ebe tetelo namutudawate pete daedale wokodawa kawonomamo panagalimiote kuba osiyodilolepi epetapiago kanalibomene ebeno kuba wiya ka꞉nelaema꞉.

47“Nanitabola, kebe wokodawate ebeno namutudawano ubi tanalo iyatawate wiyasiya wade tanalo osiyodiloa꞉no, namutudawate ebe gaubamo kapanagalimiomene. ^j 48Wiyasiya wokodawa idite ebeno namutudawano ubi tanalo iyatawa꞉no ebete kuba idi ebetamo dosiyodilomene, namutudawate ebe kuba mabuma꞉ wiya ka꞉pikaemene wiyasiya kawonomamo akapanagalimiomene. Numa꞉la꞉, epate lumagi iditamo wadewade inamabu dikameoma꞉na꞉ iba꞉te kawonomamo walo uwatema꞉ ka꞉kegelama꞉na꞉. Eba kunu Godote kebe lumagitamo wadewade tanalo bilibilidopo dikameomene, ebete ebe lumagino okoli magumulo atu wadewade tanalo ba꞉kolemenakomene.”

Ya꞉sute Epono Gowela Mabuma꞉ Eda꞉na

Ma꞉t 10:34-36

49Ebene Ya꞉sute walo na꞉kegiya, “Na me opo epatamo Godokono ela ebe adaiyamo, iyo, ibino kuba wiya mabuma꞉ na ubila Godote me opo samamo kemadoema꞉. 50Wiyasiya numa꞉la꞉, Godoko ubila ebete na a꞉e magumamo kaduba꞉midanema꞉, ebema꞉ ebe tanalote pea꞉no nale dopamo me opo epono kuba mabuma꞉ wiya idi iba꞉tamo a꞉kikalaemo. ^k 51La꞉ na꞉kemalagidilawitama nale me opamo milo adaema꞉ pe? Ao, na epatamo milo ikalaema꞉ ka꞉piya꞉, ibi anagiyamidalema꞉ piyamo. 52Numa꞉la꞉, naimano iyaiya tabono tanaloma꞉ anagiyamida tanalote epo magumulo ka꞉pemaigamene. Ebema꞉ me tetene wagilimite moto idilo paibu atu alailama꞉te da꞉pola꞉nama꞉na꞉ ibi teta꞉mo anagiyamidalete, netewa-kapiyate netewapiatamo gowelaopima꞉ keda꞉ma꞉na꞉ ega꞉walo netewate netewa-kapiyatamo atumu gowelaopima꞉ ka꞉keda꞉ma꞉na꞉. 53Iyo, iba꞉te ma kunu ka꞉gowelaoma꞉na꞉, nabiate ibino koiatamo ega꞉walo koiate ibino nabiatamo, menokobiate ibino buwelemela꞉tamo ega꞉walo buwelemela꞉te ibino menokobiatamo, kamiyala꞉te ibino awino menokobiatamo ega꞉walo ebe menokobiate ibino etelamigatamo.” ^l

Ya꞉sute Epono Iyatawa꞉ Tanaloma꞉ Degiya

Ma꞉t 16:2-3

54Ebene Ya꞉sute epo bilibilinomatamo negiya, “La꞉ egelate da꞉niwisigana eba apulo bubu odolonalo duma꞉ema, la꞉ ma kunu kegelamamota, ‘Ulamate kowomene,’ ebene ebe tanalote nanitaboma꞉ keda꞉mene. 55Ega꞉walo me tanalo idila. La꞉ awa ega꞉walo siyele ibino gowela tanalo duma꞉ema ma kunu kegelamamota, ‘Egelate enaenanomoma꞉ keda꞉mene,’ ebene ebe tanalote nanitaboma꞉ keda꞉mene. 56Iyo, la꞉ me opola tobolola ibino iyaiya tanalo ulamole iyatawalata, wiyasiya me tetelo Godote la꞉ magumulo dosiyodilolena ebe iyaiya tanalono magumu la꞉ wadenomamo beda꞉ma꞉ kiyatawawena꞉? Mabu la꞉ mena netewa epolata!”

A꞉imano Goweladawago Gelebadima꞉ Eda꞉ Tanalo

Ma꞉t 5:25-26

57Ebene Ya꞉sute ebeno tabo moga꞉melo walo na꞉kegiya, “Beda꞉ mabuma꞉ la꞉ a꞉ka꞉tuwa꞉ la꞉imano tanalo wadenomamo kanagilama꞉wena꞉? 58A꞉ma꞉tamo da꞉dowana ebe lumagite a꞉ma꞉ gabamani dubu kawotamo demagatatamene, la꞉ ebetamo nemaimia꞉no modobola a꞉ma꞉ dopamo goweladawago gelebadima꞉ na꞉nediyala꞉. A꞉ma꞉ ebe gelebadikobi midia꞉no, nanitabola, ebete a꞉ma꞉ kawo dubutamo kemagatama꞉ta, ebene kawo dubute wiyasiya a꞉imano kuba anagiyamidametate a꞉ma꞉ polisi dubutamo eba nalibolo, ebete a꞉ma꞉ idoko moto guamo ebo ka꞉niyatima꞉ta. 59Na a꞉ma꞉tamo negemo, a꞉ma꞉ idoko moto gulo eba nokolilo, gabamani dubute kebako tete wiyama꞉ a꞉ma꞉ danatamene, a꞉ma꞉le ebako wiya modobutinomo modobuta꞉wete duliyomolamo walo ka꞉ka꞉pema꞉ta, wiyasiya a꞉ma꞉le ebe wiya modobutia꞉no a꞉ka꞉pemaigaemene.”